Homiladorlik kalendari — hisob kalkulyatori, haftalar bo’yicha ma’lumot

Homiladorlikning 3-haftasi

Homilada

Tuxum hujayra spermatozoid urug’langanidan so’ng, bitta hujayra hosil bo’lib, u homilaning keyingi shakllanishi uchun zarur bo’lgan barcha genetik materialni o’z ichiga oladi.

Ushbu hujayrada 46 ta xromosoma mavjud (23 ta xromosoma onadan va 23 ta xromosoma otadan). Ushbu genetik «qurilish bloklari» homilaning jinsi, ko’z va soch rangi kabi xususiyatlarini aniqlaydi. Xromosomalarning yarmi sizniki bo’lishi sababli, bola yoki sizga, yoki otasiga o’xshashi mumkin.

Urug’lantirish sodir bo’lganidan keyin 12-20 soat o’tgach, hujayra bo’lina boshlaydi. Hujayralar bo’linishda davom etib, natijada hujayralardan iborat shar hosil bo’ladi. Bu yangi hayotning boshlanishidir.

Urug’lantirishdan 12-20 soat o’tgach, hujayra bo’lina boshlaydi.

Maslahatlar

• Hozir homiladorlik va onalik haqida ko’proq ma’lumot bilib olish vaqti. Onalar uchun tavsiyalar berilgan kitoblar yoki internet saytlarida foydali mutolaa qilish tavsiya etiladi. Farzandli bo’lgan do’stlaringiz siz bilan tajribalarini o’rtoqlashishlari, yaxshi kitob yoki manbalar tavsiya qilishlari mumkin;
• Homiladorlik organizminingizga yuqori talablar qo’yadi. Kichkintoyning rivojlanishini ta’minlash uchun sizga qo’shimcha vitaminlar, minerallar va foliy kislotasi, B12 vitamini va temir kabi oziq moddalar kerak bo’lishi mumkin. Ovqatlanishni yaxshilash yoki shifokor tavsiyasiga ko’ra vitamin komplekslari qabulini boshlashingiz mumkin.

Onada

Urug’lantirilgan tuxum hujayra tezda bo’lina boshlab, bachadon naychlaridan bachadonga o’tadi, u yerda esa homiladorlikning oxirigacha qoladi. Ushbu yo’l tuxum hujayra tuxumdonlardan chiqqan vaqtdan boshlab taxminan 7 kun vaqt talab etadi.

Tez bo’linayotgan tuxum hujayra bachadon naylaridan bachadonga tomon harakatlanadi.

Bu vaqtda bachadon qoplami qalinlashadi va qon bilan ta’minlanishi yaxshilanadi, bu rivojlanayotgan embrionni qabul qilishga tayyorlanish uchun kerak.

Tug’ruq sanani hisoblash uchun oxirgi hayzning boshlanish sanasidan foydalanish mumkin.

Homiladorlikning 4-haftasi

Homilada

Hujayralardan iborat shar bachadonga tushganida u blastosit deb ataladi, bu so’z suyuqlik bilan to’lgan shar degan ma’noni anglatadi. Bir muncha vaqt davomida blastosit bachadon bo’shlig’ida o’sishda davom etadi, so’ng urug’lantirishdan keyin taxminan 9 kun o’tgach bachadon devoriga birikadi.

Bachadonning qalinlashgan qavatiga birikkach, blastotsit ikki guruhga bo’linadi:

• Ichki hujayralar guruhidan bo’lajak farzand rivojlanadi;
• Bachadon devoriga birikib turgan tashqi qavat yo’ldoshga aylanadi.

Ichki hujayralar guruhi o’z navbatida 3 qatlamga bo’linadi, ularning har biridan homila organizmining turli qismlari va tizimlari shakllanadi.

Maslahatlar

• Homiladorlik — bu rivojlanayotgan chaqaloq uchun to’g’ri ovqatlanishni ta’minlash juda muhim bo’lgan davr, bu vaqtda ona organizmi yuqori darajada oziqa moddalari talab qiladi. Oqsillar saqlovchi sog’lom ovqatlanish, shuningdek, ko’plab yangi meva va sabzavotlar energiyani yuqori darajada saqlashga yordam beradi va homiladorlik paytida organizmni zarur oziqa moddalari bilan ta’minlaydi;
• Bu vaqtda alkogolli ichimliklarni iste’mol qilishdan va / yoki chekishdan voz kechish zarur. Agar turmush o’rtog’ingiz chekuvchi bo’lsa, uning uchun homiladorligingiz tashlash uchun arzigulik sabab bo’lishi kerak.

Onada

Homiladorlik belgilarining ba’zilari hayz oldi alomatlariga o’xshab ko’rinishi mumkin. Ona tez-tez kayfiyat o’zgarishiga, shuningdek sut bezlarining shishishiga duch kelishi mumkin.

Blastositni bachadon devoriga birikishi yengil qon ketishiga sabab bo’lishi mumkin. Bu hayz ko’rishdagi qon ketish emas, ammo ba’zi ayollar xato qilib uni hayz ko’rish deya qabul qilishadi va o’zlarini homilador deb hisoblamaydilar.

Bachadon o’sayotgan chaqaloq uchun zarur bo’lgan joyni ta’minlash uchun qorin bo’shlig’ida kattalashishni boshlaydi.

Bu vaqtga kelib bo’lajak onalarga shifokor nazoratida bo’lish tavsiya etiladi. Shifokor ayolni to’liq tibbiy ko’rikdan o’tkazadi, anamnezini o’rganadi va homiladorlik paytida zaruriy bo’lgan tekshiruvlarni tashkillashtiradi. Shuningdek, bunda tug’ruqdan oldingi parvarish va qaysi muassasada tug’ish masalasi muhokama qilnishi mumkin.

Homiladorlikning 5-haftasi

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 1,25 mm.

Bu vaqtda homilada yurak va asab naychasi rivojlanadi, ikkinchisidan keyinchalik miya, orqa miya va markaziy asab tizimi hosil bo’ladi.

Juda kichik bo’lishiga qaramay, embrion endi sharga o’xshamaydi. Bu vaqtda uning jadal rivojlanishi boshlanadi! Homilaning ba’zi hayotiy organlari allaqachon shakllana boshlagan bo’ladi.

Yo’ldosh hali to’liq ishlamaydi va bola birikishdan (implantatsiya) keyin hosil bo’lgan sariq xaltacha orqali oziqlanadi. Kelgusi haftalarda yo’ldosh faoliyat ko’rsata boshlaydi.

Maslahatlar

• Urug’lantirishdan keyingi dastlabki 6-8 hafta homilaning rivojlanishi, shu jumladan uning hayotiy a’zolari rivojlanishi uchun juda ahamiyatli davr sanaladi. Ammo, aksariyat ayollar homila o’sib kattalashmaguncha homilador ekanliklarini bilishmaydi;
• Onaning o’z va o’sayotgan homilaso ehtiyojlarini qoplash uchun tanada vitamin va minerallar darajasi me’yorda bo’lishi talab etiladi, shu sababli to’g’ri ovqatlanish muhim o’rin tutadi.

Onada

Homiladorlik vaqtida ishlab chiqariladigan gormonlar yangi alomatlarga olib kelishi mumkin. Ayol charchoq, kuchsizlik va odatiy ehtiyojdan ko’ra ko’proq dam olish xohishini his qilish mumkin. Bu vaqtda yetarlicha faol bo’lgan ayollar ham yuqoridagi kabi muammolarga duch kelishadi.

Ertalabki ko’ngil aynishi sezilishi mumkin. Biroq shunga qaramay, bunday alomatlar nafaqat ertalab , balki kunning istalgan vaqtida paydo bo’lishi mumkin va yengil ko’ngil aynishdan tortib to tez-tez qayt qilishga qadar farqlanib turadi.

Maslahatlar

• Homila yanada yaxshiroq sharoitda rivojlanishini ta’minlash uchun turmush tarzingizni biron bir o’zgartirish kiritish mumkinligi predmetiga o’rganib chiqing;
• Homiladorlikda ma’lum bir oziq-ovqatlarni cheklash, ma’lum odatlardan voz kechish kabi omillarga e’tibor berish kerak bo’ladi.

6-hafta

Homilada

Homila tanasining uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 2-4 mm.

Hozirda embrion C shaklida. Kichkina yurakcha — bu homilada ishlay boshlagan birinchi a’zodir. Bu hafta bola rivojlanishidagi juda muhim vaqtlardan biri, chunki hozirda miya va orqa miyani birlashtiradigan asab naychasi yopiladi.

Ovqat hazm qilish tizimi va qon aylanish tizimi rivojlana boshlaydi. Bolaning boshi shakllanishi boshlanadi, buyraklar va jigar kabi ichki a’zolar o’sishda davom etadi. Tanada qo’l va oyoqlarning boshlanishi bo’lib xizmat qiladigan kichik kurtakchalar paydo bo’ladi.

Onalikni himoya qilish klinikasida ro’yxatdan o’ting yoki xususiy tibbiy markazda homiladorlik monitoring tashkillashtiring.

Onada

Sut bezlarida og’riq saqlanib qolishi mumkin, ular odatdagidan ko’proq to’lishgan va og’irroq seziladi.

Endi homiladorlik belgilariga ta’m va hidni sezishda o’zgarishlar qo’shilishi mumkin. Ilgari yoqtirgan taomlar yoki hidlar endi sizga noxush tuyulishi va aksincha, ilgari yoqmagan ba’zi ovqatlarga ko’ngil ketishi mumkin.

Bosh aylanishi yoki ko’ngil aynishi endi tez-tez kuzatiladi, ayniqsa uzoq muddat tik turganda yoki o’rindan keskin ko’tarilganda. Bu davrda bunday yengil noxushliklar muammo deb hisoblanmaydi.

Maslahatlar

• Homiladorlik paytida gormonlar kayfiyat o’zgarishiga olib kelishi mumkin va kundan-kunga hissiyotlar o’zini kutilmagan ravishda tutishi mumkin. Ko’z yosh holatidan bir daqiqa o’tgach quvonch va hayajon sezilishi mumkin;
• Bunday holatlarda do’stlaringiz va oila a’zolaringiz, ayniqsa farzandlari bo’lgan va his-tuyg’ularni tushunadigan yaqinlaringiz qo’llab-quvvatlashlari mumkin;
• Turmush o’rtog’ingizga kayfiyatdagi bunday o’zgarishlar normal ekanligini tushuntiring. U sizdan bunday hissiyotlarni kutmasligi va nima bo’layotganini tushunmasligi mumkin.

7-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 4-5 mm.

Odamning boshiga o’xshash boshda kichkina yuz, burun, lablar va endida ko’rinadigan til shakllana boshlaydi. Ko’zlar ingichka shaffof teri ostidagi qora dog’lar kabi ko’rinishda bo’ladi.

Qo’l va oyoqlar o’sishda davom etadi, hatto ularning panjalari ajralib turishni boshlaydi. Homila yuragi rivojlanib borayotgan bo’ladi va daqiqasiga 150 martaga, ya’ni siznikidan ikki marta ko’proq uradi.

Bu vaqtda ovqat hazm qilish tizimi, jigar, buyraklar, ichki jinsiy a’zolar va o’pka rivojlanadi.

Maslahatlar

• Homiladorlikning butun davomida muntazam ravishda 30 daqiqadan yengil jismoniy mashqlar bilan shug’ullanishga harakat qiling. Bu qomatni saqlashga, charchoq sezilgan holatlarda esa tetiklikni qaytarishga yordam yordam beradi. Piyoda sayr qilish yoki suzish borish ham mumkin. Sizning tuzilishingizga mos keladigan mashqlarni shifokor bilan maslahatlashing.

Onada

Sut bezlarida o’zgarishlar davom etadi. Ko’krak uchi jigarrang tusga kirib, oldinga ko’roq chiqib tura boshlaydi, ko’krak intensiv ravishda qon bilan ta’minlanishi sababli uning yuzasida venalar ko’proq ko’zga tashlanadi.

Gormonlar darajasining oshishi tufayli ovqat hazm qilish tizimi sekinroq ishlay boshlaydi va oziq-ovqat hazm yo’llari orqali o’tishi uzoqroq vaqt oladi. Bu homiladorlikning butun davomida kuzatiladigan qabziyatga olib kelishi mumkin.

Ushbu alomatlarni yengillashtirish uchun ko’proq kletchatkaga boy mahsulotlar iste’mol qiling, ko’proq suv iching va muntazam ravishda jismoniy mashqlar bajaring.

Homiladorlik terning holatiga ta’sir qilishi mumkin. Bu davrda ba’zi ayollar «yarqiraydi» va ajoyib ko’rinadi, boshqalarida, o’spirinlarda bo’lgani kabi, yuzlariga toshma chiqa boshlaydi. Bunday holatlarda parhez foydali bo’ladi, shu sababli ko’proq yangi meva va sabzavotlar iste’mol qiling, shuningdek kosmetik vositalarni iloji boricha xavfsiz va parabenlar, mineral moylar va teri teshikchalarini yopib qo’yadigan boshqa moddalarni o’z ichiga olmagan turini tanlashga harakat qiling.

Yana nima

• Turmush o’rtog’ingiz bilan ochiq muloqotni davom ettiring. Ko’pgina o’zgarishlar sizga ta’sir qiladi, u esa faqat kuzatuvchi bo’lib qoladi. Sizga nima bo’layotganini tushunishga yordam bersangiz, turmush o’rtog’ingiz o’zni qulayroq sezadi va davom etayotgan jarayonda o’zining ishtirokini his qilish imkoniyatiga ega bo’ladi;
• Agar bu siz uchun maqbul bo’lsa, turmush o’rtog’ingizni tug’ruqdan oldin tekshiruvlarga va ultratovushli tekshiruvga ishtirok etishni taklif qilishingiz mumkin.

8-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 14-20 mm.

Bolaning yuzi xarakterli shaklni olishda davom etadi. Jag’lar, burun va bo’lajak tishlar kurtagi rivojlana boshlaydi. 8-hafta ko’z va ichki quloqning shakllanishi uchun muhim vaqtdir. Oyoq-qo’llarning uzunlashishi sari birlamchi rivojlangan tog’aylar o’rnini suyak hujayralari bosa boshlaydi, barmoqlar rivojlanadi.

Kindik ichida ichak rivojlanadi. Bu ichak uchun noqulay joy bo’lib tuyulishi mumkin, ammo biroz vaqt o’tgach ichak bolaning tanasiga o’tadi.

Maslahatlar

• Bola rivojlanishini kuzatish uchun birinchi ultratovushli tekshiruv odatda 8-dan 12-haftagacha bo’lgan muddatda amalga oshiriladi. Agar siz hali ham tibbiy ko’rikdan o’tmagan bo’lsangiz, buni amalga oshirish vaqti kelgan;
• Agar ishli bo’lsangiz, onalik ta’tiliga bo’lgan huquq va shartlarni aniqlashtirish foydali bo’ladi.

Onada

Qorin hali ham yassi bo’lib ko’rinishiga qaramay, bachadon hajmi ancha kattalashib, siydik pufagini kuchli bosishi mumkin. Shuning uchun, hojatxonaga tez-tez chiqish zarurati yuzaga kela boshlaydi. Ba’zida bu noqulay bo’lishi mumkin bo’lsa ham, chaqiriq paydo bo’lgan zahotiyoq hojatxonaga borishga odatlaning — toqat qilish tavsiya etilmaydi. Agar tunda hojatxonaga borishga to’g’ri keladigan bo’lib qolib, bu uyqining buzilishiga sabab bo’lsa, kechqurun kamroq suyuqlik ichish tavsiya etiladi.

Yuragingiz odatdagidan ko’ra ko’proq ishlaydi va homiladorlik bilan bog’liq ehtiyojlarni qondirish uchun haydaladigan qon hajmini oshiradi.

Maslahatlar

• Sut bezlari kattalashishda davom etadi. Shu sababli ko’pgina do’konlarda homilador ayollar uchun qo’llab-quvvatlaydigan ichki kiyimlar tanlashingiz mumkin;
• O’zingiz va homilangiz uchun ko’proq oziqa olish maqsadida sog’lom ovqatlanishga amal qiling. Foliy kislotasi, B12 vitamini va temir kabi muhim oziq moddalarni yetarli miqdorda olish uchun vitamin-mineral komplekslari qabul qilishingiz mumkin.

9-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 22-30 mm.

Endida homila insonni eslatadigan ko’rinish ola boshlaydi. Bosh hali tanaga nisbatan juda katta, ammo yuz allaqachon shakllana boshlagan. Kichkina burun teshiklari atrofida burun rivojlanadi, ko’z qovoqlari shu qadar kattaki, ular yumaloq qora nuqtalar — ko’zlarni deyarli yopib turadi.

Bolaning asosiy ichki organlari rivojlanishda davom etadi, ichak kindikdan oshqozonga o’tishni boshlaydi.

Qo’l va oyoqlarda bo’g’imlar hosil bo’ladi, bu esa ularning egilishiga imkon beradi, barmoqlar deyarli to’liq shakllanadi. Tog’ay suyak to’qimalariga aylanishda davom etib, bola skeletining asosini tashkil qila boshlqydi.

Maslahatlar

• Agar homiladorlik bilan bog’liq muammolar sizni tashvishga solsa yoki tug’ruq va onalik borasida shubhalaringiz bo’lsa, buni shifokor bilan muhokama qilishingiz mumkin;
• Homiladorlik tufayli chanoq tubi mushaklari zo’riqishga duch kela boshlaydi boshlaydi. Mushaklar holatini saqlab qolish va muammolarni oldini olish uchun chanoq tubi uchun mo’ljallangan kundalik mashq qilishni boshlash tavsiya etiladi.

Onada

Endida homiladorlikning bir qator belgilari orasida ertalabki holsizlik, sut bezlarining og’rishi, ovqatlarga bo’lgan xohishning o’zgarishi va kayfiyatning o’zgaruvchanligi bilan duch kelish mumkin.

Agar kuchli charchoq sezadigan bo’lsangiz, ijtimoiy faoliyatning ayrim turlarini cheklash yoki rad etish talab etilishi mumkin. Erta yotib, dam olish uchun har qanday imkoniyatdan foydalaning. Oila a’zolaringizdan kimdir sizga yordam berishlariga erishishga harakat qiling, masalan uy yumushlarida.

Siz homilador ayol kabi “ko’rinmasangiz” ham, bel biroz kengayib, kiyimlar yengil qisib turayotganini his qilishingiz mumkin. Endida sizga yumshoqroq va qulay kiyim kerak bo’lishi mumkin. Yaqinda siz homilador ayollar uchun maxsus kiyimlar tanlashni boshlaysiz!

Maslahatlar

• Toza havoda sayr qilish va turmush o’rtog’ingiz bilan ba’zi mashqlarni bajarish, istirohat bog’i yoki shaharda sayr qilish bilan vaqt o’tkazish — faol hayot tarzini yuritish uchun yaxshi imkoniyatdir. Bu vaqtdan his-tuyg’ularingiz bilan bo’lishish, kelajak haqidagi rejalar haqida gaplashish uchun foydalanish ham mumkin.

10-hafta

Homilada

• Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 31-42 mm.
• Vazni: taxminan 5 gramm.

Bola rivojlanishining yangi bosqichi keldi — bu hafta u embriondan homilaga aylanadi. Bu oddiy eshitilsada, lekin keyingi rivojlanish bosqichining boshlanganini anglatadi. Yuz va boshning shakllanishi davom etadi, milklarda bo’lajak tishlarning murtaklari o’sishni boshlaydi.

Bilak va to’piqlar hosil bo’ladi, bo’g’imlarning ko’pi shakllanadi. Yurak allaqachon urishni boshlagan, endida boshqa ichki a’zolar ham ishlay boshlaydi, ammo o’pka, oshqozon va ichak hali ham rivojlanish bosqichida.

Tashqi jinsiy a’zolar o’sishni boshlaydi, biroq ular hali ham juda kichikligi sababli va bolaning jinsini aniqlab bo’lmaydi.

Maslahatlar

• 10- dan 16-haftagacha tibbiy ko’rikdan o’tish kerak bo’lishi mumkin. Shifokor sizga tekshiruvlarga qanchalik tez-tez tashrif buyurishingiz kerakligini aytadi. Odatda dastlab tekshiruvlar har 4-6 haftada, so’ngra tug’ruqqa yaqinroq qolganda yanada tez-tez o’tkaziladi.
• Homiladorlik paytida og’iz gigienasi ayniqsa muhimdir. Muntazam ravishda stomatologga tashrif buyurib turing, unga homilador ekanligingizni aytishni unutmang.

Onada

Bachadon o’sayotgan homila uchun joy beradi va hozir u o’rtacha apelsin kattaligiga yaqin. Uni hatto qorin devori orqali his qilish mumkin.

Gormonlar kombinatsiyasi va homilaning oziq moddalariga bo’lgan ehtiyoji tana harorati ko’tarilganini his etishga va odatdagidan ko’ra ko’proq ochlik, chanqoqlik va hissiyotlar sezishga olib kelishi mumkin.

Organizmda suyuqlik miqdorini ushlab turish uchun ko’proq suv iching va och qolganda zararli ovqatlar bilan tamaddi qilmaslikka harakat qiling. Bir piyola qatiq yoki meva kabi sog’lom ovqatlarni iste’mol qilish ancha foydaliroqdir.

Maslahatlar

• Xavotir olmang — barcha ayollar har xil. Va bu davrda jinsiy aloqaga munosabat ham farq qiladi.
• Ba’zi ayollar, ayniqsa ertalab holsizlik va charchoqni his qilsalar, jinsiy mayllarini butunlay yo’qotadilar. Boshqa ayollarda esa homiladorlik jinsiy maylni kuchaytiradi.
• Jinsiy aloqa haqida haddan tashqari tashvishlanmaslikka harakat qiling, ammo turmush o’rtog’ingizga his-tuyg’ularingiz va ularning sabablari haqida xabar bering.

11-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 44-60 mm.

Og’irligi: taxminan 8 g.

Bu vaqtga kelib bola shakllanishining eng muhim bosqichlari yakunlanadi. Hayotiy zarur bo’lgan a’zolar shakllanadi va faoliyat ko’rsata boshlaydi. Homilaning boshi hali ham juda katta, ammo keyingi haftaga kelib tana o’lchamlari ham unga yetishni boshlaydi.

Qovoqlar ko’zlarni yopib, endi birikadigan darajaga keladi. Ular endi bir muddat keyinroq ajraladi. Ko’zlarning rangdor pardasi rivojlanadi, tez orada u ma’lum bir rangga ega bo’ladi. Quloqlar o’sa boshlaydi, lekin ular hali ham juda kichik o’lchamda bo’ladi. Qo’l va oyoq barmoqlari ajrala boshlaydi, ularda mayda tirnoqlar rivojlanishni boshlaydi.

Maslahatlar

• Chaqaloqning sog’lig’i va rivojlanishini tekshirish uchun tug’ruqdan oldingi skrining tekshiruvlari odatda homiladorlikning 11-haftasidan keyin o’tkaziladi. Ushbu tekshiruvlar majburiy emas, ammo foydalidir. Agar ma’lum bir shubhalar paydo bo’lsa, shifokor bilan maslahatlashish kerak;
• Ko’proq suv ichishni davom ettiring. Homiladorlikda organizmning suyuqlikka bo’lgan ehtiyoji oshadi va bu vaqtda suvsizlanishni oldini olish muhimdir.

Onada

Bu vaqtga kelib, ertalabki holsizlik kuzatilmasa, bo’lajak onaning vazni taxminan 1 kg`ga ortishi mumkin. Homila hali juda kichkina va vazn ortishi qo’llab-quvvatlash tizimlari va suyuqlik to’planishi hisobiga yuzaga keladi.

Bu davrdan boshlab oyoq va qo’llar tortishishi kuzatila boshlashi mumkin, ayniqsa tunda. Homiladorlik paytida tortishishlar tobora tez-tez va kuchliroq bo’lib borishi mumkin, hozircha bu hodisaning sababi to’liq tushunilmagan. Uni yengillashtirish uchun oyoq va qo’l mushaklarini ehtiyotkorlik bilan cho’zish mumkin. Bunda yalangoyoq yurish ham yordam beradi.

Homiladorlikni qo’llab-quvvatlash uchun organizmda qon hajmining ortishi oyoq-qo’llarda issiqlik sezilishiga olib kelishi mumkin.

Maslahatlar

• Agar turli xil jismoniy mashqlarni bajarishni istasangiz, suzishga harakat qiling. Agar shifokor boshqa tavsiyalar bermagan bo’lsa, bu homilador ayollar uchun juda yaxshi mashq turi sanaladi. Kelgusi oylarda tana vazningiz yana ortishda davom etadi, suvdagi vaznsizlik hissi esa sizga katta zavq bag’ishlaydi. Sizga tana hajmining oshishi bilan cho’ziladigan homiladorlar uchun maxsus cho’milish kiyimlari kerak bo’lishi mumkin;
• Yoga darslari foydali bo’lishi mumkin. O’zingizga yaqin bo’lgan yoga to’garaklari bilan qiziqib ko’ring.

12-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 61 mm.

Og’irligi: taxminan 8-14 g.

Bola to’liq shakllanib bo’lgan. Organlar, mushaklar, oyoq-qo’l va suyaklar o’z joyida, ammo miya kabi ba’zi organlar hali to’liq shakllanmagan va rivojlanishda davom etadi. Kichkintoy allaqachon inson qiyofasiga ega va u hatto yuzidagi ifodani o’zgartirishi — tabassum qilishi yoki xo’mrayishi mumkin. Bu vaqtga kelib bolada ovoz boylamlari shakllanadi va tug’ruqdan so’ng keyin darhol ishlashga tayyor bo’ladi.

Bola faollashadi, qo’llarini, barmoqlarini va oyoq barmoqlarini silkitadi va hatto bosh barmog’ini so’rishi mumkin.

Nafaqat chaqaloqning, balki yo’ldoshning rivojlanishi ham yakunlandi. Yo’ldosh (platsenta) bolaning ovqatlanish ehtiyojlarini qondirish va kindik orqali ortiqcha moddalarni chiqarish uchun xizmat qiladi.

Maslahatlar

• Bu vaqtga kelib homila rivojlanishini kuzatish uchun 1-trimestrdagi skrining (qon, siydik va ultratovush tekshiruvlari) o’tkaziladi. Ultratovushli tekshiruv paytida chaqaloqni birinchi marta ko’radigan hayajonli daqiqalar keldi. Ammo bolaning jinsini aniqlash uchun hali erta;
• Tug’ruqdan oldingi mashg’ulotlar sizni tug’ruqqa va bolani parvarish qilishga tayyorlashga yordam beradi. Istiqomat qilayotgan hududingizda qanday imkoniyatlar mavjudligini shifokor orqali bilib olishingiz mumkin.

Onada

Tabriklaymiz! Homiladorlikning 1-trimestri yakunlandi.

Siz boshdan kechirgan ba’zi yoqimsiz alomatlar endi kamayishi mumkin. Ko’pincha bu vaqtga kelib ertalabki holiszlik yo’qoladi, onaning umumiy ahvoli yaxshilanadi. Sizga energiya qaytishni boshlaydi va charchoq kamroq bezovta qiladi.

Bachadon tashqariga va yuqoriga tomon siljiydi, bu tez-tez hojatga chiqishga sabab bo’lgan siydik pufagiga tushadigan bosimni yengillashtirishga yordam beradi. Biroq, qisqa muddatga. Bola kattalashishi bilan tez-tez peshob chiqarish zarurati yana qaytadi.

Terida o’zgarishlar yuz berishi mumkin, masalan, yuz va bo’yin ostida qora dog’lar paydo bo’lishi. Quyosh nurlari terining pigmentatsiyasiga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin, shuning uchun quyosh ostida kamroq vaqt o’tkazish va uning nurlaridan himoya qiluvchi vositalardan foydalanish tavsiya etiladi.

Maslahatlar

• 12-haftadagi ultratovushli tekshiruvgacha ko’plab juftliklar do’stlari va qarindoshlariga yaqin orada ota-ona bo’lishlari haqida aytishmaydi;
• Agar bu sir haqida faqat turmush o’rtog’ingiz ikkalangiz bilsangiz, ajoyib yangilikni hamma bilan baham ko’rishni rejalashtirish vaqti keldi.

13-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 65-78 mm.

Og’irligi: taxminan 13-20 g.

Homila amniotik suyuqlikda muallaq suzib turadi va tashqi ko’rinishi yanada ko’proq inson qiyofasini eslatadi. Ichki a’zolari shakllangan bo’lsa-da, hozircha barchasi ham faoliyat ko’rsatmaydi. Bu vaqtga kelib jigar safro, oshqozon osti bezi insulin ishlab chiqarishni boshlaydi, bu moddalar hazm qilishda ishtirok etadi.

Ko’z va quloqlar boshda o’z o’rnini egallaydi. Quloqlar shakllanishda davom etadi va eshitish qobiliyati hali rivojlanmagan bo’ladi. Biroq bola teri orqali tovush tebranishlarini sezishi mumkin.

Maslahatlar

• Ushbu davrda ko’pchilik onalar ish joylariga farzand kutayotganlaridan xabardor qilishadi va qaysi vaqtdan tug’ruq ta’tiliga chiqishlarini, shuningdek ishga qachon qaytishlari mumkinligini muhokama qilishadi.

Onada

Tishlarni yuvishda milklarning og’rishi yoki qonashiga e’tibor bering. Gormonlar milklarni yanada sezgirroq va ta’sirlanishlarga moyil qilib qo’yadi. Agar milk og’riydigan bo’lsa, tishlarni yumshoqroq cho’tkada va yengil harakatlar bilan yuvish, muqobil usul sifatida tish uchun iplardan foydalanish mumkin. Agar milk bilan bog’liq muammolar davom etsa, tish shifokorga tashrif buyuring.

Bachadon hajmining kattalashishi tufayli bachadonning boylamlari cho’zilib, qorin bo’shlig’ida kuchlanish hissi paydo bo’lishi mumkin. Bu vaqtga kelib nafaqat bachadon boylamlari cho’ziladi: kelgusi oylarda ko’krak va qorinning terisi ham cho’zila boshlashi mumkin.

Maslahatlar

• Bu vaqtda homiladorlikning dastlabki oylarida kuzatiladigan yoqimsiz alomatlari ancha kamayishi bois bo’lajak onalik holatidan chinakam zavqlanish mumkin;
• Endi 1-trimestrdagi noqulayliklar o’tgach, turmush tarziga yengil jismoniy faollikni kiritish mumkin. O’zingizni yaxshi his qila boshlagach kunlik piyoda yurish yoki suzish organizmga katta foyda keltiradi.

14-hafta

Homilada

Tana uzunligi (boshdan tananing pastki qismigacha): taxminan 80-93 mm.

Og’irligi: taxminan 25 g.

Bola tez o’sadi, uning asab tizimi ishlay boshlaydi. Kichkintoy qo’llarini, oyoqlarini va hatto barmoqlarini bukishi mumkin, ularda allaqachon tirnoq paydo bo’lishga ulgurgan.

Bosh ham o’zgaradi, ko’z qovoqlari rivojlanishda davom etadi va hatto oz miqdordagi sochlar paydo bo’lishni boshlaydi. Tug’ilganidan keyin, vaqtincha sochlar o’ringa doimiy sochlar o’sa boshlaydi, bunda chaqaloqning soch rangi o’zgarishi mumkin.

O’pka hali rivojlanmagan, ammo bu a’zo nafas olish harakatlarini boshlaydi. Bola faqat amniotik suyuqlik bilan o’ralgan, bu muhitda havo yo’q. Ko’p o’tmay, chaqaloqning tashqi jinsiy a’zolari rivojlana boshlagach uning jinsini aniqlash mumkin bo’ladi.

Maslahatlar

• Siydik yo’llari infektsiyasi ehtimolini kamaytirish uchun ko’p miqdorda suyuqlik ichish va siydik pufagni tez-tez bo’shatish tavsiya etiladi. Agar peshob chiqarish paytida og’riq, achishish yoki sanchish sezilsa, darhol shifokorga murojaat qiling.

Onada

Qon ta’minoti kuchayishi sababli sut bezlarining kattalashishi bilan venalar yanada ravshanroq ko’rina boshlaydi. Sut bezlari og’iz suti deb nomlanadigan moddani ishlab chiqarishni boshlashi mumkin. Bu ko’krak suti paydo bo’lishigacha yangi tug’ilgan chaqaloqni oziqlantiradigan yuqori miqdorda oziqa moddalar saqlovchi quyuq suyuqlikdir.

Ba’zi ayollarda homiladorlik paytida ich qotishi kuzatiladi. Ovqat hazm qilish jarayoni sekinlashadi va o’sayotgan bachadon ichaklarni bosishni boshlaydi. Ushbu alomatlarni bartaraf etish uchun ko’proq kletchatkaga boy ovqatlar iste’mol qilish, yetarli miqdorda suyuqlik ichish va muntazam ravishda jismoniy mashqlar bajarish tavsiya etiladi.

Qorinda kindikdan pastga qarab «linea nigra» deb ataluvchi jigarrang chiziq paydo bo’lishi mumkin. Agar siz hali bu chiziq yuzaga kelmagan bo’lsa, u homiladorlikning keyingi haftalarida paydo bo’lishi mumkin. Odatda bu bola tug’ilgandan keyin yo’qolib ketadigan tez-tez uchraydigan hodisadir.

15-hafta

Homilada

Bola tez o’sib boradi. Bu vaqtda uning oyoqlari qo’llariga qaraganda uzunroq bo’ladi, oyoq-qo’llar tirsak va tizzalarida harakatlanuvchan holatga keladi. Ko’zlari yopiq bo’lsa ham, chaqaloq tashqi yorug’likni seza boshlaydi. Agar qoringa yorug’lik yo’naltirilsa, homila nurdan uzoqlashishga harakat qilishi mumkin. Miyacha va umurtqa shakllanadi.

Homilaning terisi juda nozik va u orqali qon tomirlari ko’rinib turadi. Yog’ bezlari shakllanishni boshlaydi, chaqaloqning tanasi tuklar bilan qoplanadi. Agar homilaga genlari orqali to’q rangli sochlarga ega bo’lish o’tgan bo’lsa, hozirda ular to’q rang beruvchi pigment ishlab chiqarishni boshlaydi.

Onada

Yurak hajmi, nafas olish va yurak urish tezligi oshadi. Xavotir olmang — bu normal holat. Estrogen darajasining oshishi bilan shilliq qavatlarning shishishi kuzatiladi, shu sababli burun bitib qola boshlashi mumkin. Bundan tashqari, ba’zida burundan qon ketishi qayd etiladi. Buni qon hajmining ko’payishi tufayli burunda joylashgan tomirlarni kengayishi yoki shamollash / allergiya keltirib chiqarishi mumkin.

Homiladorlik immunitet tizimini o’zgartiradi va onani infektsiyalarga moyil qilib qo’yadi. Odatda, qorinning kattalashgani homiladorlikning 14-20 haftalari oralig’ida sezila boshlaydi, shuning uchun homiladorlikning hali yaqqol sezilmasligi ajablanarli emas. Qorinning hajmi individualdir va birinchi bora homilador bo’lgan ayollarda u kechroq shakllanadi.

Maslahatlar

Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, aksariyat homilador ayollar turli ovqatlar va hidlarga bo’lgan xushini yo’qotadi. Agar homilador ayollarga tavsiya etilgan biron bir foydali mahsulot sizga yoqmasa, o’zingizni qiynamang — uni iste’mol qilishingiz shart emas. Kerakli bo’lgan oziqa moddalari boshqa manbalardan olinishi mumkin va bunday g’ayrioddiy ovqatlanish odati abadiy saqlanib qolmaydi.

16-hafta

Homilada

Homilaning bo’yi 16 santimetrgacha, vazni esa 100 grammga yaqin bo’ladi. Uning faol davrlari ham, uyquda bo’ladigan passiv davrlari mavjud. Har 40-45 daqiqada u peshob chiqaradi va ultratovushli tekshiruvda u o’z barmog’ini so’rayotganini ko’rish mumkin. Endida homilaning qo’l va oyoq harakatlari yanada muvofiqlashtirilgan va kuchliroq bo’ladi. U qo’llarini birlashtira olishi, boshini tik tutishi va uni tomonlarga burishni eplay oladi. Uning ko’zlari bir-biriga yanada yaqinlashadi, biroq haligacha yopiq bo’lsa ham, ularni harakatga keltira oladi. Homila jadal rivojlanishda davom etadi, bu vaqtga kelib unda qoshlar, kirpik va tirnoqlar shakllana boshlaydi. Uning yuragi juda katta vazifani bajaradi va daqiqasiga 120 dan 160 martagacha uradi.

Onada

Ona endida charaqlay boshlaydi, chunki ko’ngil aynishi yo’qoladi, kayfiyat o’zgarishlari kamayadi, teri va sochlar porlaydi. Qorin sohasidagi sanchuvchi og’riqlar bachadon mushaklarining cho’zilayotganidan dalolat beradi. Onaga yetarli miqdorda suv ichish va osh tuzini suiiste’mol qilmaslik tavsiya etiladi. Hozirgi vaqtda organizm juda ko’p suyuqlikka muhtoj.

17-hafta

Homilada

Endida homilaning vazni yo’ldoshnikiga nisbatan ko’proq. Homila quloqlari hali shakllanmagan bo’lsa-da, u tovushlarni eshita oladi va esnashni biladi. Shuningdek u yutilgan homila suvini hazm qila boshlaydi, mekoniy deb ataluvchi birlamchi najas shakllana boshlaydi.

Homilaning qon bilan ta’minlanishi rivojlanib, kindik mustahkamlashadi va qalinlashadi. Homiladorlikning 17-haftasida chaqaloq terisi ostida yog’ to’qimasi to’plana boshlaydi. Bu haroratni nazorat qilish nuqtai nazaridan muhimdir. Agar qiz tug’ilishi kutilayotgan bo’lsa, unda homilaning bachadoni va bachadon naychalari shakllanib bo’ladi. O’g’il va qiz bo’lishidan qat’iy nazar homilaning tashqi jinsiy a’zolari ko’rina boshlaydi.

Onada

Onaning vazni hozirga qadar besh kilogrammga ortgan bo’lish mumkin. Biroq bundan bundan biroz ko’p yoki kamroq vazn olishdan tashvishlanmaslik kerak. Homiladorlikning butun davomida onaning tana vazniga 10-15 kilogrammdan ortiq vazn qo’shilmasligi kerak. Ehtimol, hozirda odatdagidan ko’ra kuchliroq terlash, burun bitib qolishi kuzatilishi va toza havoga ko’proq talab sezilishi mumkin. Ushbu alomatlar organizm qon ta’minotining kuchayishi tufayli yuzaga keladi va tug’ruqdan keyin o’tib ketadi.

Bu vaqtga kelib ba’zi ayollar qornida cho’zilish izlari paydo bo’lishi mumkin. Agar shunday bo’lsa, tug’ruqdan keyin ularning rangi och va deyarli sezilmas holatga kelishi ehtimoli borligini bilish lozim.

Tavsiyalar

Homiladorlik sababli yuzaga kelgan cho’zilishlarni oldini olib bo’lmaydi, biroq ularni keng tarqalmasligini ta’minlash mumkin. Buning uchun haddan tashqari vazn olishni oldini olishga harakat qiling, to’g’ri ovqatlaning va homilador ayollar uchun mashqlarni bajaring — bu terni elastik qiladi. Cho’zilishlarga qarshi qo’llaniladigan kremlarning yordam berishi bahsli masala, ammo ular ​​hech bo’lmaganda qorindagi qichishishni kamaytiradi.

Qorindagi sanvchuvchi og’riqlar hanuzgacha bezovta qilayotgan bo’lsa chap yonda uxlashga harakat qilib ko’ring. Shu tarzda siz qon aylanishi yaxshilanishishga yordam berasiz. Agar bu ham foyda bermasa va og’riqlar davom etsa, bu haqida shifokorga xabar bering. Kattalashgan qorin xalaqit berishni boshlagan bo’lsa-da, avtomobilda ketayotganda xavfsizlik kamarini taqib olishni unutmang va uning pastki belbog’i qorin ostdan o’tganligiga ishonch hosil qiling. Bundan tashqari homilador ayollar uchun maxsus xavfsizlik kamari xarid qilishgingiz mumkin.

18-hafta

Homilada

Homilaning vazni hozirda 250 gramm, bo’yi esa taxminan 17 santimetrni tashkil etadi, u tepinadi, uxlaydi va yutishni biladi. Uning suyaklari mustahkamlashadi. Quloqlar deyarli o’z joyiga kelgan. Uning tanasi ikki qavat teri bilan qoplangan: epidermis va teri osti to’qimasi. Qon tomirlari hanuzgacha teri orqali ko’rinib turadi, homilaning tanasi maxsus shilliq modda bilan qoplangan bo’ladi.

Onada

Bu yana bir necha hafta talab etishi mumkin bo’lsa-da, ikkinchi va undan keyingi marta homiladorlikni boshdan o’tkazayotgan onalar bu davrdan boshlab homila harakatlarini seza boshlashlari mumkin. Qorin bo’shlig’idagi erkin makon tobora kamayib, ko’plab ichki a’zolar qisila boshlaydi. Nafas olish qiyinlashadi, chunki homila o’pkaga bosim o’tkazadi. Qovuqqa bosim tushishi homiladorlik davrining oshishi sari onani tobora tez-tez hojatxonaga borishga majbur qiladi.

Organizm ko’proq melanin ishlab chiqarishni boshlaydi va bu vaqtda terida qora dog’lar paydo bo’lishi mumkin, ular tug’ruqdan bir muncha vaqt o’tgach yo’qoladi. Tanadagi hollar ham qorayishi mumkin. Agar qorinda kapalaklar uchayotganidek tuyulsa, ehtimol bu homila bachadon devorini tepayotganidan dalolatdir. Birinchi homiladorlik holatida ona hali chaqaloqning harakatlarini sezmasligi mumkin va ular sezilishigacha yana bir necha hafta o’tishi kerak.

Tavsiyalar

Qon bosimining pasayishi va yurak-qon tomir tizimi faoliyatining sekinlashishi bosh aylanishi va hattoki kuchsizlikni keltirib chiqarishi mumkin. Bu holat tez-tez sodir bo’lmasa ya’ni kuniga bir necha martadan oshmasa me’yoriy hisoblanadi. Shu bilan birga, ushbu alomatlar juda kamdan-kam kuzatilsa yoki kutilmaganda yuzaga keladigan bo’lsa, unga jiddiy e’tibor qaratish lozim. Odatda bosh aylanishi to’satdan o’rnidan turish kabi tana holatining keskin o’zgarishi natijasida yuzaga keladi. Buni oldini olish uchun sokinroq harakat qilish tavsiya etiladi.

Homiladorlikning 18-21 haftalarida homila rivojlanish nuqsonlar mavjudligi predmetiga tekshirilishi mumkin.

Homilaning rivojlanish nuqsonlarini skrining qilishda quyidagilarni aniqlash mumkin:

1. Homiladorlikning muddati va taxminiy tug’ruq kuni
2. Preeklampsiya xavfi bo’lgan taqdirda, profilaktik muolajaning samaradorligi bahosi
3. Homilaning o’sishdan ortda qolishi mavjudligi yoki yo’qligi
4. Homilada yurak nuqsonlari mavjudligi yoki yo’qligi
5. Homilaning markaziy asab tizimi patologiyasi mavjudligi yoki yo’qligi
6. Boshqa a’zolarda rivojlanish nuqsonlari mavjudligi yoki yo’qligi
7. Yo’ldoshning ko’ndalang yotishi yoki bachadonga o’sib kirganligi borligi yoki yo’qligi
8. Muddatidan oldin tug’ilish xavfi mavjudligi yoki yo’qligi